Zgodnie z informacjami zawartymi w uzasadnieniem projektu ustawy o SinF przeczytać możemy, że: 

„W obecnym stanie prawnym nie istnieją przepisy umożliwiające szybkie i sprawne uzyskanie informacji o rachunkach prowadzonych dla osób i podmiotów powiązanych z poważną przestępczością. Organy publiczne w celu pozyskania pełnej informacji na powyższy temat zmuszone są do prowadzenia czasochłonnych i kosztownych działań, w tym korespondencji z licznymi instytucjami funkcjonującymi na rynku finansowym lub korzystania z płatnych rozwiązań komercyjnych, tj. z centralnej informacji o rachunkach, działającej przy KIR S.A. Dlatego też, aby ułatwić i przyśpieszyć ich działania zostanie utworzony System Informacji Finansowej (SInF)”.

Cel implementacji systemu

Jak wynika z projektu ustawy oraz uzasadnienia, celem implementacji tego systemu jest umożliwienie organom ścigania uzyskania informacji na temat środków finansowych, które mogły służyć lub być powiązane z popełnieniem przestępstwa. Co ważne, w SInF nie będą gromadzone informacje o zawieranych transakcjach finansowych w tym także organy ścigania nie będą miały wglądu w wysokość środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku.

Ustawowe zadania

Jak wynika z projektu ustawy Informacje z SInF będą wykorzystywane na potrzeby realizacji zadań ustawowych jednostek takich jak:

•  sądy,
• prokuratura,
• policja,
• Centralne Biuro Antykorupcyjne,
• Służba Kontrwywiadu Wojskowego i Agencja Wywiadu,
• Służba Wywiadu Wojskowego,
• Żandarmeria Wojskowa,
• Straż Graniczna,
• Generalny Inspektor Informacji Finansowej,
• Krajowa Administracja Skarbowa

Czym jest rachunek?

Istotną sprawą jest to, że zgodnie z prezentowanymi informacjami oraz uzasadnieniem projektu ustawy o SInF, ustawa ta ma ma przyjąć bardzo szeroką definicję rachunku. Jako rachunek traktowany będzie nie tylko sensu stricte rachunek bankowy, ale także rachunki w Spółdzielczych Kasach Oszczędnościowo-Kredytowych, rachunki płatnicze założone w  innych podmiotach finansujących, w tym także rachunki papierów wartościowych. W ramach tej, szerokiej definicji znajdą się również zbiorcze rachunki wraz z rachunkami pieniężnymi służącymi do ich obsługi, a także umowy o udostępnieniu skrytek sejfowych. 

Dla kogo powstała dyrektywa?

Co więcej, podkreślić należy, że wszystkie kraje członkowskie Unii Europejskiej zobowiązane są do dostosowania się do wymogów regulacji dyrektywy 2019/1153 oraz Dyrektywy V AML. Dostosowanie to zakłada właśnie stworzenie scentralizowanego systemu automatycznych mechanizmów informacyjnych, w tym przypadku SinF.  Jak można wywnioskować z komentarzy do projektu ustawy utworzenie Systemu Informacji Finansowej z pewnością wpłynie pozytywnie na działanie organów ścigania, jak również organów podatkowych w uzyskiwaniu informacji o podmiotach powiązanych z działalnością przestępczą. W obecnym systemie prawnym zlokalizowanie składników majątkowych oraz udostępnienie ich wymienionym powyżej organom stanowi pewnego rodzaju labirynt wniosków oraz zapytań, które niejednokrotnie wydłużają proces śledczy o wiele miesięcy. Dzięki umożliwieniu zdalnego dostępu do informacji o rachunkach (nie tylko rachunkach bankowych), znacznemu skróceniu ulega droga ustalania faktycznych beneficjentów i podmiotów powiązanych z tymi rachunkami i środkami. Będzie to z pewnością ułatwienie dla służb i jednostek administracji skarbowej, które obecnie muszą się zwracać o udzielenie takich informacji. Zgodnie z obecną procedurą instytucje zobowiązane rzecz jasna udzielają organom ścigania takich informacji, jednak jest to znacznie bardziej czasochłonny proces i niejednokrotnie niedostatecznie precyzyjny. Wyjątkiem są tutaj Banki oraz spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, które korzystają z SINF. 

Po co powstał System Informacji Finansowej

Według analiz wprowadzenie SInF znacząco zmniejszy liczbę procedur po stronie instytucji zobowiązanych. Dzięki implementacji cyfrowej bazy rachunków, zmniejszy się liczba zapytań kierowanych przez poszczególne służby do instytucji finansowych, co do faktu prowadzenia przez nie rachunku dla podmiotu objętego zapytaniem. Samo zmniejszenie liczby takich zapytań poskutkuje z kolei zmniejszeniem liczby wytwarzanych dokumentów, co ma znacząco skrócić biurokrację w tym zakresie i odciążyć pracowników zarówno jednostek zobowiązanych jak i administracji skarbowej. 

Kontrola

Jak podkreśla Ministerstwo Finansów, dostęp do informacji zgromadzonych w Systemie Informacji Finansowej ma być ściśle monitorowany i kontrolowany. Dzięki temu niemożliwe ma być pozyskiwanie informacji zawartych w systemie bez uprzedniego stwierdzenia podejrzenia prania pieniędzy lub finansowania działań przestępczych. Według ekspertów, obecny stan projektu ustawy daje jednak niedostateczne gwarancje co do pewności, że system nie będzie nadużywany przez służby i organy ścigania. Jak wynika z interpretacji ustawy, zasadne wydaje się wprowadzenie dodatkowych gwarancji, na przykład w formie sądowej kontroli dostępu do informacji zawartych w SInF. Dzięki takim mechanizmom kontroli z pewnością zwiększyłaby się weryfikacja dostępu do tych wrażliwych danych. 

SInF Reporter

Zdaniem ekspertów i proponowane rozwiązania legislacyjne mogą stanowić dobry kompromis pomiędzy dostępnością danych dla służb i jednostek administracji skarbowej jak i bezpieczeństwem tych danych i ich prywatnością. Z pewnością implementacja samego Systemu Informacji Finansowej wymagała będzie współpracy wielu organów, tym bardziej, że to po stronie organów finansowych będzie konieczne wdrożenie odpowiednich mechanizmów informatycznych w tym zakresie. Warto wspomnieć jednak, że Inteca posiada już przygotowane kompleksowe rozwiązanie gotowe do zaimplementowania i wdrożenia w jednostkach finansowych. Stawiane przez SInF wymagania moga zostać spełnione poprzez zastosowanie wygodnego i łatwego w obsłudze raportowania SInF poprzez moduły SInF Reporter. Więcej szczegółów dotyczących tego nowatorskiego rozwiązania znajduje się w kolejnych artykułach!